macroprudentie

Macroprudentie is het beleid en toezicht dat gericht is op de stabiliteit van het financiële systeem als geheel. Het onderzoekt systeemrisico's die voortvloeien uit de interactie tussen financiën, markten en de real economie, zoals kredietgroei, netwerkconnecties tussen instellingen en procyclische dynamiek. Het doel is om crises te voorkomen en de weerbaarheid van het systeem te vergroten, zodat verstoringen minder snel doorwerken naar gezinnen en bedrijven. In tegenstelling tot microprudentieel toezicht, dat zich richt op de gezondheid van afzonderlijke banken en instellingen, kijkt macroprudentie naar het samenspel van risico’s en de verliezen in tijden van stress.

Instrumenten bestaan uit tegen-cyclische maatregelen en aanvullende buffers. Voorbeelden zijn de tegen-cyclische kapitaalbuffer, extra kapitaaleisen voor systeemrelevante instellingen en maatregelen op het gebied van liquiditeit. Daarnaast kunnen beleidsmakers gebruikmaken van leverage-ratio, sectorale beperkingen op kredietverlening en macroprudentiële stress-testen. In de Europese Unie coördineert de European Systemic Risk Board (ESRB) macroprudentieel beleid, terwijl nationaal toezicht, zoals De Nederlandsche Bank (DNB) of de Europese Centrale Bank (ECB) voor de eurozone, de instrumenten uitvoert en afstemt op nationale omstandigheden. Het doel is coördinatie en consistentie om grensoverschrijdende risico's te beperken.

Historisch gezien kwam macroprudentie na de financiële crisis van 2007–2009 centraal te staan, met internationale afspraken zoals Basel III en de oprichting van de ESRB. Het beleid evolueert mee met betere gegevens en modellen, en regelgevingsaanpassingen worden gedaan om nieuwe risico’s, zoals rentecycli, tegen te gaan. Kritiekpunten zijn onder meer inschattingen, tijdshorizonnen, grensoverschrijdende spillovers en de politieke afhankelijkheid van beleidskeuzes. Ondanks deze uitdagingen blijft macroprudentie een kernonderdeel van financiële stabiliteit en macro-economische veerkracht.