losspreken

Losspreken is een Nederlands werkwoord dat letterlijk “vrij spreken” betekent: iemand vrijmaken van beschuldiging of schuld. In juridische context verwijst het vooral naar het ontheffen van een verdachte van een aanklacht of beschuldiging, oftewel exonereren. In moderne taal klinkt vrijspreken doorgaans natuurlijker; losspreken komt vooral voor in formele, historisch-literaire of religieuze teksten en kan een iets ouderwetse of stroevere toon hebben.

Etymologie en gebruik: het woord bestaat uit los- “vrijmaken, loslaten” en spreken. Het beschrijft een handeling waarbij iemands schuld of verdenking wordt weggenomen door een uitspraak. Veelal wordt gesproken van iemand losspreken van een aanklacht of van aansprakelijkheid.

Nuances: in juridische context heeft losspreken vrijwel dezelfde betekenis als vrijspreken, maar de term wordt minder gebruikt in dagelijks taalgebruik. Buiten de rechtbank kan losspreken ook figuurlijk betekenen dat iemand van een morele of sociale verdenking wordt ontheven.

Vorm en vervoeging: het voltooid deelwoord is losgesproken; de tegenwoordige tijd is: ik spreek los, jij spreekt los, hij spreekt los. Voorbeelden: De rechtbank sprak de verdachte vrij. In oudere of formelere teksten kan men ook spreken van losspreken van de beschuldigde.

Samengevat verwijst losspreken naar het verdwijnen van schuld of verdenking door een uitspraak, meestal binnen een juridische of formele context, en is vrijspreken de gebruikelijkere term in hedendaagse rechtspraak.