losgesproken

Losgesproken is het voltooid deelwoord van het Nederlandse werkwoord losspreken. Het betekent in essentie iemand vrijspreken of ontlasten van verantwoordelijkheid, schuld of een verplichting. In juridische context wordt de uitkomst meestal aangeduid met vrijspraak; losspreken kan in sommige registers en oudere of formelere teksten als synoniem voorkomen, maar vrijspraak is de gangbare term in moderne rechtbanken.

Etymologie en betekenis. Het woord is samengesteld uit los, het idee van losmaken of vrijmaken, en spreken, in de betekenis van uitspraken doen of officieel verklaren. Daarmee draagt losspreken de notie van een formele verklaring waardoor iemand geen schuld of aansprakelijkheid meer draagt. Het voltooid deelwoord losgesproken duidt op een voltooide handeling: iemand is uitgesproken vrij van schuld of verplichting.

Gebruik en context. Losspreken wordt zowel in juridische als in algemenere contexten gebruikt. In juridische teksten kan men spreken van iemand die is losgesproken van een aanklacht, hoewel vrijspraak gebruikelijker is. Buiten juridisch Nederlands kan het ook figuurlijk voorkomen: iemand losspreken van een belofte, schulden, of een morele veroordeling. In hedendaags taalgebruik komt losspreken vaker impliceert een formele, soms wat oudere toon dan vrijspraak.

Zie ook. Vrijspraak, vrijspreken, ontlasten, losmaken. Hoewel gerelateerd aan juridische termen zoals vrijspraak, heeft losgesproken ook bredere toepassingen in spreek- en schrijfstijl en kan het in literaire of religieuze contexten voorkomen.