vrijmaken

Vrijmaken is een Nederlands werkwoord met de kernbetekenis het verwijderen van obstakels of belemmeringen, zodat iets vrij beschikbaar, toegankelijk of bruikbaar wordt. Het kan zowel letterlijk als figuurlijk gebruikt worden: het verwijderen van fysieke blokkades, het openen van een ruimte, of het verwijderen van beperkingen of verplichtingen. In veel contexten gaat het om het creëren van ruimte, toegang of vrijgave.

Etymologie en gebruiksfunctie: vrijmaken bestaat uit vrij (onbelemmerd, niet gebonden) en maken (tot stand brengen). Het is een regelmatig transitief werkwoord; het voegwoordelijke voorvoegsel kan gekoppeld zijn aan een direct object met de constructie vrijmaken van, bijvoorbeeld vrijmaken van een weg of vrijmaken van opslagruimte. Het voltooid deelwoord is vrijgemaakt en het imperfectum is vrijmaakte (in gebruik: de weg werd vrijgemaakt).

Voorbeelden van gebruik:

- De brandweer heeft de weg vrijgemaakt na het ongeluk.

- We moeten ruimte vrijmaken in de kast om de dozen te plaatsen.

- De arts maakte de luchtwegen vrij om de patiënt te kunnen behandelen.

- Technici hebben de blokkades vrijgemaakt en de systemen konden weer functioneren.

Gerelateerde begrippen zijn onder meer opschonen, vrijgeven en toegankelijk maken. Vrijmaken kan letterlijk zijn, zoals het verwijderen van obstakels, of figuurlijk, zoals het vrijmaken van capaciteit of tijd. In vakjargon komt het woord vaak voor in techniek, logistiek en gezondheidszorg, maar ook in alledaagse taalgebruik.