loopbaan

Loopbaan is de opeenvolging van functies, rollen en werkzaamheden die een persoon gedurende zijn werkzame leven vervult, evenals de ontwikkeling, veranderingen en keuzes die daarmee gepaard gaan. In Nederland en Vlaanderen verwijst het begrip zowel naar de concrete banen als naar de bredere professionele ontwikkeling en richting die iemand kiest. De loopbaan wordt bepaald door een combinatie van persoonlijke voorkeuren, opleiding en ervaring, en door gebeurtenissen op de arbeidsmarkt en in het privéleven.

Belangrijke componenten zijn loopbaanplanning, loopbaanontwikkeling en loopbaanbegeleiding. Loopbaanplanning gaat over het expliciet formuleren van gewenste functies of sectoren en de stappen om die te bereiken. Loopbaanontwikkeling betreft het verwerven van vaardigheden, ervaringen en netwerkopbouw. Loopbaanbegeleiding biedt ondersteuning bij oriënteren, plannen en beslissen, doorgaans via onderwijsinstellingen, loopbaanbegeleidingsdiensten of HR-afdelingen. Veranderingen in de loopbaan, zoals een overstap naar een ander beroep, terug naar scholing of een sabbatical, komen regelmatig voor.

Organisaties zetten vaak in op loopbaanbeleid om inzetbaarheid en retentie te vergroten. Voor werknemers zijn inzetbaarheid en levenslang leren sleutelbegrippen. Continue training, aanpassingsvermogen aan technologische ontwikkelingen en mobiliteit spelen een belangrijke rol in een hedendaagse loopbaan. In beleids- en HR-contexten worden loopbaantrajecten vaak vormgegeven via opleidingen, interne mobiliteit en, wanneer nodig, outplacement bij ontslag. Loopbaan is daardoor een dynamisch, levenslang proces dat naast economische ook persoonlijke dimensies kent.