leeftijdsafhankelijk

Leeftijdsafhankelijk is een bijvoeglijk naamwoord dat aangeeft dat een eigenschap, uitkomst of besluit afhangt van de leeftijd van een individu of populatie. Het concept wordt in uiteenlopende vakgebieden gebruikt om variatie in functies, risico’s of voorkeuren door leeftijd heen te beschrijven. Soms wordt ook gesproken van leeftijdsgebonden of leeftijdsafhankelijke factoren, waarbij de exacte term afhangt van de context.

In de geneeskunde en farmacologie verwijst leeftijdsafhankelijk naar veranderingen die met de leeftijd optreden en invloed hebben op dosering, effectiviteit en bijwerkingen van behandelingen. Daarnaast speelt leeftijd een rol in epidemiologisch onderzoek, waar incidentie en prevalentie van ziekten vaak varieert tussen kinderen, volwassenen en ouderen. In beleidscontexten ontstaan leeftijdsafhankelijke regels, zoals minimumleeftijd voor stemmen, rijden of alcoholgebruik, die rekening houden met maatschappelijke en ontwikkelingsverschillen tussen leeftijdsgroepen.

Methodisch vraagt leeftijdsafhankelijk onderzoek om duidelijke leeftijdsindelingen, zoals chronologische leeftijd of biologische leeftijd, en om aandacht voor heterogeniteit binnen leeftijdsgroepen. De interpretatie kan complex zijn doordat leeftijd een proxy is voor vele gelijktijdige factoren (ontwikkeling, comorbiditeiten, omgevingsinvloeden). Daarom wordt vaak ingezet op op maat gemaakte benaderingen die zowel leeftijdsgebonden als individuele kenmerken meenemen.

Zie ook: chronologische leeftijd, biologische leeftijd, leeftijdsgrenzen, leeftijdsgebonden regelgeving.