laxatieve

Laxatieven, ook wel laxatieve middelen genoemd, zijn geneesmiddelen of stoffen die de stoelgang bevorderen en constipatie verlichten. Ze werken op verschillende mechanismen, zoals vocht in de darmen vasthouden, de ontlasting zachter maken of de darmbeweging stimuleren. Laxatieven worden toegepast bij tijdelijke obstipatie en bij darmreiniging voorafgaand aan medische procedures.

Op basis van het werkingsmechanisme worden laxatieven onderverdeeld in bulkvormende, osmotische, stimulantia, zachte laxatieven en smeermiddelen. Bulkvormende laxatieven (bijv. psyllium) verhogen het fecale volume door vezels toe te voegen. Osmotische laxatieven (magnesiumhydroxide, lactulose, polyethyleen glycol) trekken water naar de darmen. Stimulantia (senna, bisacodyl) stimuleren de darmperistaltiek. Zachtmakende laxatieven (docusaat) verzachten de ontlasting. Smeermiddelen (paraffine/minerale olie) laten de stoelgang makkelijker passeren, maar worden minder vaak aanbevolen vanwege bijwerkingen.

Indicaties: behandeling van constipatie bij volwassenen en kinderen; voorafgaand aan colonoscopie of andere onderzoeken; bij fecale impactie onder medisch toezicht. Dosis en duur hangen af van het middel en de leeftijd; bij aanhoudende klachten dient een arts te worden geraadpleegd.

Veiligheid en bijwerkingen: mogelijke bijwerkingen zijn buikpijn, winderigheid, misselijkheid, diarree en uitdroging. Langdurig of misbruik van stimulantia kan leiden tot afhankelijkheid en elektrolytenstoornissen; magnesiumhoudende laxatieven zijn een risico bij ernstig nierfalen. Raadpleeg bij zwangerschap, borstvoeding en oudere patiënten een arts.

Algemene richtlijnen: probeer eerst niet-medicamenteuze maatregelen zoals voldoende vezelrijke voeding en vocht. Gebruik laxatieven kortdurig en onder toezicht bij langdurige constipatie of bij aanwezigheid van alarmtekens zoals bloedverlies. Stop bij ernstige klachten en overleg met een zorgverlener.