kruissnelheden

Kruissnelheid, meervoud kruissnelheden, is de snelheid waaronder een voertuig gedurende langere tijd stabiel kan opereren met een relatief laag brandstofverbruik en geringe slijtage. Het begrip wordt toegepast op vliegtuigen, schepen en wegvoertuigen en verwijst naar een praktische, economische snelheid eerder dan naar de maximale snelheid.

Algemeen principe is dat bij vrijwel elk vervoersmiddel het brandstofverbruik per afstand daalt tot een bepaalde snelheid en daarna weer toeneemt naarmate men sneller rijdt. De weerstand en de benodigde kracht nemen toe met de snelheid, terwijl het efficiënte gedeelte van de motor vaak bij een middelhoge tot hoge snelheid het minst verbruikt per kilometer. Daardoor is kruissnelheid vaak de snelheid waarbij de kosten per afstand minimaal zijn en de prestaties (zoals bereik of vluchtduur) gunstig blijven.

In de luchtvaart is kruissnelheid de stabiele vlucht-snelheid die een vliegtuig aanhoudt op een bepaalde hoogte om met het laagste brandstofverbruik per afstand te vliegen. Vliegtuigen kruisen meestal op een specifieke Mach-waarde en True Airspeed die afhankelijk zijn van hoogte en gewicht. Deze snelheid vormt de basis voor routings en brandstofberekeningen.

In de scheepvaart verwijst kruissnelheid naar de snelheid die een schip efficiënt kan onderhouden, rekening houdend met rompontwerp, propulsie en golven. Het brandstofverbruik per nautische mijl stijgt bij hogere snelheden, zodat de optimale snelheid voor maximale actieradius vaak relatief laag ligt ten opzichte van de maximale snelheid.

In het wegvervoer is kruissnelheid meestal de snelheid die wordt nagestreefd met cruise control of eco-modus om het brandstofverbruik per reis te minimaliseren. Die snelheid is sterk afhankelijk van de motor, het voertuiggewicht en de wegomstandigheden.

Kruissnelheid is dus contextafhankelijk en draait om een evenwicht tussen snelheid, bereik en economische efficiëntie.