kankerrisico

Kankerrisico verwijst naar de kans dat iemand kanker ontwikkelt binnen een bepaald tijdsbestek. Het kan worden uitgedrukt als een percentage of als een relativ besar risico vergeleken met een referentiopopulatie. Het kankerrisico wordt beïnvloed door een combinatie van niet-veranderbare factoren, zoals leeftijd, geslacht en erfelijke aanleg, en veranderbare factoren, zoals roken, alcoholgebruik, gewicht, lichaamsbeweging, voeding, infecties (HPV, hepatitis B en C), UV-straling en bepaalde beroepsmatige blootstellingen.

Absolute kans geeft de kans aan om kanker te ontwikkelen binnen een afgesproken tijdsduur, bijvoorbeeld 10 jaar of het hele leven. Relatief risico vergelijkt deze kans met die van iemand zonder de relevante risicofactor. Risicobeoordeling maakt vaak gebruik van familiegeschiedenis, genetische tests en leefstijlfactoren, en wordt verwerkt in modellen en screeningsrichtlijnen.

Sommige kankers hebben een sterk erfelijk component; mutaties in genen zoals BRCA1/2 of mismatch repair kunnen het risico aanzienlijk verhogen. Desalniettemin ontstaan de meeste kankers door een combinatie van factoren, niet door één oorzaak. Risicoreductie richt zich op veranderbare factoren: niet roken, gematigd alcoholgebruik, een gezond gewicht, regelmatige lichamelijke activiteit, vaccinatie tegen kankergerelateerde infecties en zonbescherming. Vroege opsporing via leeftijdsgebonden screenings kan de uitkomsten verbeteren voor diverse kankers, hoewel risicoreductie geen garantie biedt voor preventie.