kalibreer

Kalibreer is in het Nederlands de gebiedende wijs van kalibreren, een werkwoord dat het afstemmen of afstellen van een meetinstrument of -systeem beschrijft zodat de meetresultaten overeenkomen met een erkende referentie.

Kalibratie is een essentieel proces in de meetwetenschap (metrologie). Het doel is nauwkeurigheid, betrouwbaarheid en vergelijkbaarheid van metingen, zowel binnen als tussen apparaten over tijd. Kalibratie zorgt voor traceerbaarheid naar SI-eenheden via nationale of internationale referenties.

Het proces omvat doorgaans: het selecteren van een referentiestandard; het uitvoeren van metingen met het instrument tegen deze referentie; het bepalen van een correctiefactor of aanpassing; het toepassen van de wijziging in hardware, elektronica of software; en ten slotte het verifiëren door herhaling van metingen en het vastleggen van de resultaten in een kalibratiecertificaat. De certificaat bevat meestal de referentie, meetonzekerheden, gebruikte methoden en de geldigheidsduur.

Kalibratie wordt toegepast in laboratoria, productieomgevingen en consumentenelektronica. Er kan sprake zijn van interne kalibratie (uitgevoerd door de eigen organisatie of apparatuurfabrikant) of externe kalibratie (uitgevoerd door een gespecialiseerd kalibratielaboratorium). Veelvoorkomende elementen zijn afstelling van nulstelling, schaalveranderingen en gain-aanpassingen; de frequentie van kalibratie hangt af van drift, gebruik en regelgeving.

Een correcte kalibratie is een kernelement van metrologie en kwaliteitsborging: het waarborgt de betrouwbaarheid van gegevens, bevordert comparabiliteit tussen instrumenten en voldoet aan normen en regelgeving. Zie ook: traceerbaarheid, metrologie, kalibratiecertificaat.