ijsstromen

Een ijsstroom is een langgerekte, smalle corridor binnen een ijsmassa die aanzienlijk sneller beweegt dan het omliggende ijs. In grote glaciale systemen, zoals Groenland en West-Antarctica, vormen ijsstromen de belangrijkste transportaders van ijs en massa richting de rand van het ijsveld.

Ze ontstaan wanneer de wrijving tussen het ijs en het bed afneemt, vaak door een laag subglaciaal water. Dit water kan langs kanalen of reservoirs de beweging van ijs versnellen en zo een ijsstroom vormen. De stroming wordt gevoed door ijs uit het binnenland en kan variëren met seizoenswisselingen en de lokale topografie, waardoor snelheids- en groottaveranderingen kunnen optreden.

Kenmerken van ijsstromen omvatten een kanaalachtige structuur met snellere beweging in het midden en tragere beweging aan de randen, duidelijke afbakeningen die shear margins worden genoemd, en een langgerechte geometrie die het transport van ijs naar de rand mogelijk maakt. De snelheid en het patroon van een ijsstroom kunnen regionaal sterk verschillen en zijn vaak afhankelijk van de onderliggende bedtopografie en hydrologie.

Belang: ijsstromen bepalen de massatransport uit glaciale binnenlanden en beïnvloeden daarmee de bijdrage van ijskappen aan zeespiegelstijging. Veranderingen in subglaciale hydrologie, klimaat en bedtopografie kunnen de snelheid en het bereik van een ijsstroom snel veranderen, met gevolgen voor kustgebieden.

Voorbeelden en observatie: in West-Antarctica bevinden zich belangrijke ijsstromen zoals Pine Island en Thwaites; in Groenland komen onder meer ijsstromen voor zoals Kangerdlugssuaq en Helheim. Deze stromingen worden bestudeerd met satellietwaarnemingen (InSAR, laser altimetrie) en ijsbodemradar, aangevuld met glaciale modellen.