gemeenschapsdienst

Gemeenschapsdienst, ook wel taakstraf of werkstraf genoemd in sommige contexten, is een vorm van strafoplegging waarbij een betrokkene onbetaalde arbeid verricht ten voordele van de samenleving in plaats van, of naast, een gevangenisstraf. Het doel is herstel van de maatschappelijke verhoudingen en het bevorderen van verantwoording en re-integratie van de dader. De regeling komt voor in verschillende landen en jurisdicties, met variaties in benaming, uitvoering en strengere of minder strenge voorwaarden.

De uitvoering van gemeenschapsdienst vindt meestal plaats onder toezicht van justitiële of reclasseringdiensten, of door gemeentelijke instanties in samenwerking met non-profitorganisaties. De taken worden zo gekozen dat ze bijdragen aan de gemeenschap en tegelijkertijd de dader prikkelen tot verantwoordelijkheid en soms tot het ontwikkelen van vaardigheden. Voor de betrokkene geldt een vast aantal uren dat binnen een bepaalde termijn dient te worden voltooid; de duur kan variëren van enkele tientallen tot enkele honderden uren, afhankelijk van het vonnis en de ernst van het delict.

Bij niet-naleving kan het restvlak van de taakstraf vervangen of verzwaren worden, wat kan resulteren in oplegging van een gevangenisstraf of andere sancties. Voordelen van gemeenschapsdienst zijn onder meer vermindering van de gevangenispopulatie, restitutionele aandacht voor de samenleving en mogelijkheden voor persoonlijke ontwikkeling. Kritiekpunten richten zich op uitvoerbaarheid, eerlijke toepassing en de druk die het systeem mogelijk uitoefent op kwetsbare groepen. In verschillende rechtsgebieden kan de regeling onder verschillende namen en met verschillende voorwaarden voorkomen.