foutenpreventie

Foutenpreventie is een systematische benadering om fouten in processen te voorkomen en de kans op schade of verlies te beperken. Het is een kernonderdeel van kwaliteits- en risicomanagement in organisaties en richt zich op het ontwerp van processen, training van personeel en het creëren van een veiligheidscultuur. Doel is om fouten weg te nemen voordat ze ontstaan of snel te signaleren en af te handelen wanneer ze toch optreden.

Het verschil met foutencorrectie ligt in de focus: foutenpreventie probeert fouten te voorkomen, terwijl foutenafhandeling zich richt op herstel en lessen na afloop. Belangrijke concepten zijn onder meer risicoanalyse, foutenanalyse (zoals FMEA), en het vastleggen van maatregelen als standaardwerkinstructies, checklists, dubbele controles en automatisering. Aanvullende benaderingen omvatten anti-foutontwerpen (poka-yoke), redundantie en fail-safes. Incident- en near-miss-rapportage spelen een cruciale rol bij het leren van ervaringen en het verbeteren van processen.

In de praktijk wordt foutenpreventie toegepast in diverse sectoren. In de zorg omvat het medicatiecontrole, time-outprocedures bij operaties en zorgvuldige overdracht van informatie. In de industrie en productie gaat het om processtandaardisatie en foutbestendige ontwerpen, terwijl in software en IT inputvalidatie en controles tegen datacorruptie worden ingezet. Ook in de luchtvaart en overige high-reliability-omgevingen gelden uitgebreide veiligheidsmaatregelen en crew-resource management.

Een sterke foutenpreventie-cultuur is cruciaal: open meldingssystemen, betrokken leiderschap en continue verbetering. Effecten worden vaak gemeten met aantallen gemelde incidenten, doorlooptijd van corrigerende acties en de mate waarin herhaalde fouten afnemen. Foutenpreventie maakt deel uit van bredere veiligheids- en kwaliteitsprogramma’s en heeft als doel veilige, betrouwbare dienstverlening en processen.