eenheidloos

Eenheidloos is een term uit de natuur- en wiskunde die aangeeft dat een hoeveelheid geen fysieke eenheid bezit. Eenheidloze grootheden hebben geen lengte-, tijd-, massa- of andere definitieve dimensie.

Ze ontstaan vaak als het quotiënt van twee grootheden met dezelfde dimensie, waardoor de eenheden verdwijnen, of als een zuiver getal zoals pi of de fijn-structuurconstante. Sommige grootheden ontstaan ook doordat een referentiewaarde wordt vergeleken met een karakteristieke waarde, waardoor het resultaat een pure getal is.

Enkele voorbeelden: hoeken uitgedrukt in radialen zijn dimensionless, omdat een radiaal in feite een verhouding is; het Mach-getal is de snelheid gedeeld door de geluidssnelheid; de brekingsindex is een verhoudingsgetal van snelheden; probabiliteiten variëren tussen 0 en 1; correlatiecoëfficiënten en relatieve vochtigheid zijn eveneens dimensieloze getallen. Ook pH-waarden zijn operationeel dimensionless omdat ze logaritmische verhoudingen weergeven.

In de natuurkunde en wiskunde spelen dimensionless getallen een belangrijke rol. Door grootheden te schalen met karakteristieke referenties ontstaat nondimensionering, waardoor de onderliggende fysica universeel wordt weergegeven en verschillende systemen makkelijker te vergelijken zijn. Voorbeelden van niet-dimensionale parameters zijn Reynoldsgetal, Machgetal en andere dimensionless groepen die uit de zesde Buckingham Pi-theorema ontstaan.

Let op: in sommige contexten kunnen radianen als een eenheid worden behandeld, terwijl ze in veel formules als dimensionless worden gezien. Eenheidloos maakt vergelijking en modellering vaak eenvoudiger en robuuster tegen veranderingen van meeteenheden.