dwangmaatregel

Een dwangmaatregel is een juridische bevoegdheidsmaatregel waarbij een bevoegde overheidsinstantie een persoon of rechtspersoon verplicht om een bepaalde handeling te verrichten of te onthouden, teneinde naleving van een wettelijke verplichting of een bestuurlijke beslissing af te dwingen. Dwangmaatregelen komen vooral voor in het bestuursrecht en het handhavingsbeleid van de overheid.

Het doel is om de naleving te bevorderen met zo min mogelijk inbreuk op rechten, en als tijdelijke maatregel om wet- en regelgeving effectief te handhaven wanneer minder ingrijpende middelen tekortschieten. De inzet gebeurt op basis van een besluit van de bevoegde autoriteit en is onderworpen aan rechtsbescherming zoals bezwaar en beroep.

Voorbeelden van dwangmaatregelen zijn opdrachten tot het verrichten van specifieke handelingen (zoals het leveren van informatie, het treffen van veiligheidsmaatregelen) of het beperken of verbieden van handelingen (zoals het stilleggen van een activiteit of het sluiten van een ruimte). Naast directe handelingen kan een dwangmaatregel gepaard gaan met toezicht en handhaving via opsporing of politie, en soms met een financiële stok zoals een dwangsom, die als aparte sanctie kan volgen bij niet-naleving.

Een dwangmaatregel vereist een schriftelijk besluit met motivering en termijn; aan bezwaar of beroep is meestal rechtsbescherming verbonden. De maatregel moet noodzakelijk en evenredig zijn; de duur is beperkt en kan worden verlengd of beëindigd zodra de verplichting is nagekomen.

Zie ook: dwangsom, bestuurlijke boete, voorlopige maatregelen.