motivering

Motivering is het proces waarbij men redenen geeft voor een bewering, besluit of handeling. Het doel is de beweegreden inzichtelijk te maken en de consequenties en aannames duidelijk te verantwoorden.

In juridische en bestuurlijke contexten is een motivering vaak verplicht: rechters en overheden moeten toelichten welke feiten, wetten en afwegingen ten grondslag liggen aan een besluit of uitspraak en hoe die tot het eindresultaat leiden.

In argumentatie en wetenschappelijke communicatie dient een motivering de koppeling tussen premissen en conclusie te tonen. Een goede motivering is helder, relevant, voldoende onderbouwd met bewijsmateriaal en logisch coherent.

Verschillende vormen bestaan: descriptieve motivering (toelichten van feiten en omstandigheden), normatieve motivering (gebaseerd op normen, waarden of beleidsdoelstellingen) en hypothetische of veronderstelde motivering bij scenario-analyses.

Kwaliteitscriteria omvatten traceerbaarheid (bronvermelding en duidelijk vermelde aannames), transparantie over onzekerheden, afweging van tegenargumenten en het vermijden van drogredenen en irrelevante factoren.

Let op: motivering onderscheidt zich van motivatie in de zin van persoonlijke drijfveren. In sommige talen kan motivering ook verwijzen naar de rechtvaardiging van een besluit of standpunt.