dicteerden

Dicteerden is de verleden tijd van het Nederlandse werkwoord dicteren. Dicteren betekent in hoofdzaak mondeling uitspreken van woorden, zinnen of een hele tekst zodat iemand anders deze kan opschrijven of opnemen. Een tweede betekenis is het opleggen of voorschrijven van regels of beleid met gezag. In dit laatste sense kan dicteren ook betekenen dat iemand dwingt tot naleving van bepaalde voorwaarden of instructies.

De vorm dicteerden wordt gebruikt wanneer het onderwerp in de verleden tijd meervoudig is of in formele schriftelijke stijl. De enkelvoudige tegenwoordige tijd is dicteren, en de verleden tijd enkelvoud is dicteerde. Het voltooid deelwoord is gedicteerd. Voorbeelden: De secretaresse dicteerde het verslag aan de schrijver. De directie dicteerden de nieuwe richtlijnen aan alle afdelingen. Hij dicteerde de notulen, terwijl iemand anders meeschreef.

Historisch en hedendaags gebruik: traditioneel kwam dicteren vooral voor in administratieve, juridische en medische contexten, waar een spreker woorden oplepende voor een stenograaf of transcribent. Met de opkomst van spraak-naar-tekst en digitale transcriptie is dicteren nog steeds gangbaar, maar vaak ondersteund door technologie. Het woord dicteren en de vorm dicteerden blijven vooral geassocieerd met het opleggen van teksten of instructies, net zoals de techniek van het vastleggen van gesproken taal centraal stond in vroegere administratieve processen.

Zie ook: dictaat, dicteren, dictaat (het zelfstandig naamwoord voor dictatie).