definitiesverschillen

Definitiesverschillen is het verschijnsel waarbij de betekenis of reikwijdte van een term varieert tussen bronnen, disciplines, talen of tijdperken. Het ontstaat doordat termen met verschillende prioriteiten of perspectieven worden gedefinieerd, door vertaalproblemen, of doordat kennis en normen evolueren. Deze variatie kan voorkomen in wetenschappelijke vakgebieden, beleidsteksten, onderwijs en alledaagse communicatie.

Oorzaken van definitiesverschillen zijn onder meer contextuele verwachtingen, afbakening van scope (welke kenmerken wel of niet meetellen), methodologische keuzes, operationele definities en vertaalverschillen. Ook culturele interpretaties en tijdsgebonden veranderingen spelen een rol. Een voorbeeld is het begrip duurzaamheid, dat afhankelijk van de context zowel een brede sociaal-economische als een strikt milieugerichte interpretatie kan hebben.

Gevolgen van definitiesverschillen kunnen misverstanden of interpretatiefouten in communicatie veroorzaken, onvergelijkbare bevindingen in onderzoek opleveren en conflicterend beleid of regelgeving laten ontstaan. In meta-analyses en systematische reviews bemoeilijkt het de vergelijking van resultaten wanneer definities niet consistent zijn. Ook in internationalen en multidisciplinaire samenwerking kan het voor spanningen zorgen als partijen met verschillende definities werken.

Beheersing van definitiesverschillen vereist duidelijke vermelding van definities en scope bij elke tekst, het gebruik van operationele definities, en verwijzingen naar gestandaardiseerde glossaria of ontologieën. Bij grotere projecten kan afstemming tussen disciplines nodig zijn via consensusprocessen, het opstellen van terminologiegLOSSaria en het maken van crosswalks tussen definities. Documentatie van vertaalk keuzes en het expliciet maken van welke kenmerken wel of niet meetellen bevordert transparantie en vergelijkbaarheid.