dagboekmethoden

Dagboekmethoden zijn systematische onderzoeksinstrumenten waarbij deelnemers gedurende een afgesproken periode verslag doen van ervaringen, emoties en gedrag, samen met de context waarin deze plaatsvinden. Ze leveren herhaalde metingen op en maken veranderingen over tijd in realistische situaties zichtbaar. Ze worden veel gebruikt in de psychologie, gezondheidszorg en sociale wetenschappen.

Ontwerpen variëren van dagelijkse dagboeken met korte, regelmatige items tot gebeurtenisgestuurde registraties en ervaring- of momentopname-onderzoek (EMA/ESM), waarbij deelnemers op willekeurige of geplande momenten invullen. Data kunnen verzameld worden via papier, web, mobiele apps of sms en kunnen zowel numerieke schalen als open vragen bevatten.

Voordelen zijn onder meer minder geheugenbias, hogere ecologische validiteit en inzicht in intra-individuele variatie en context. Toepassingen omvatten het monitoren van stemming, stress, pijn, slaap, behandelrespons en gezondheidsgedrag, evenals de evaluatie van interventies.

Beperkingen omvatten de belasting voor deelnemers, ontbrekende data en mogelijke reactiviteit. Technische problemen en vergeten invullen kunnen de data verstoren. Analyse vereist vaak hiërarchische (multilevel) modellen en aandacht voor timing. Ethische overwegingen omvatten privacy, geïnformeerde toestemming en bescherming van persoonsgegevens, en duidelijke instructies voor deelnemers.

Samenvatting: dagboekmethoden leveren rijke, contextuele data over tijd, maar vereisen zorgvuldige ontwerp, uitvoering en analyse om bias en dataverlies te beperken.