catchmentgebied

Catchmentgebied, in het Nederlands ook wel afvoergebied of stroomgebied genoemd, is het gebied van land waar alle neerslag en afvloeiing samenkomen en uiteindelijk uitmonden in een gemeenschappelijke uitgangslocatie, zoals een rivier, een meer of een kustgebied. De grens wordt bepaald door de waterscheiding: het terrein waar neerslagstromen in verschillende stroomgebieden worden verdeeld. Binnen dit gebied zijn oppervlaktewater en vaak ook grondwater met elkaar verbonden via beken, rivieren, meren en grondwaterstromen.

Het catchmentgebied omvat fysieke kenmerken zoals topografie, bodem, geologie en landgebruik, die bepalen hoe water door het landschap beweegt. Het bevat ook de hydrologische netwerken (bekensystemen en misschien reservoirs) en kan wetlands bevatten. Belangrijke processen zijn neerslag en sneeuwsmelten, infiltratie, evapotranspiratie, afvoer en grondwaterstromen. Het waterbalansprincipe P = ET + Q + ΔS geeft een raamwerk om de koppeling tussen verdamping, afvoer, opslag en neerslag te begrijpen. Menselijke activiteiten zoals verstedelijking, landbouw, dammen en wateronttrekking kunnen de timing en hoeveelheid afvoer en de waterkwaliteit beïnvloeden.

Beheer en toepassingen van catchmentgebieden richten zich op het in evenwicht brengen van watervoorraden, overstromingsrisico’s, waterkwaliteit en ecosystemen. Integrated Water Resources Management (IWRM) benaderingen stimuleren geïntegreerde planning met betrokkenheid van stakeholders. Monitoring en modellering, bijvoorbeeld met landmeetnetten, radar- en satellietgegevens en digitale hoogtemodellen, ondersteunen hydrologische simulaties en scenariomodellering. Bij grensoverschrijdende catchments is samenwerking tussen regio’s en landen vaak noodzakelijk.