bubbelen

Bubbelen is het proces waarbij gasbelletjes ontstaan in een vloeistof of waardoor gas uit een vloeistof vrijkomt in de vorm van belletjes. Het komt voor in alledaagse situaties zoals het openen van koolzuurhoudende dranken, bij het koken en tijdens fermentatie, maar ook in industriële systemen en in de natuur.

Het ontstaan van belletjes ontstaat meestal doordat het opgeloste gas terrein maakt om als gas in de vloeistof terug te keren. Dit kan gebeuren door dalende druk, stijgende temperatuur of chemische reacties die gas vrijmaken. Voor het begin van belvorming is vaak een nucleatiepunt nodig, bijvoorbeeld op een onregelmatige of vervuilde oppervlak. Belletjes groeien door diffusie van gas en door samenvoeging met andere belletjes (coalescentie), totdat ze te groot zijn en naar de oppervlakte stijgen. De beweging wordt aangedreven door buoyantie, waardoor belletjes vaak aan het oppervlak uiteenspatten of ontsnappen.

Toepassingen en voorbeelden liggen op verschillende terreinen. In koolzuurhoudende dranken zorgen belletjes voor de bruis; bij koken ontstaan dampbelletjes die in de vloeistof opstijgen; bij fermentatie wordt gas geproduceerd als bijproduct. In technische systemen kunnen gasbelletjes problemen veroorzaken door cavitatie in pompen en leidingen. Kleine belletjes, oftewel microbubbles, spelen een rol in medische beeldvorming als contrastmiddel en in stofstudies. Ook kan decompressie bij duiken of ruimtevaart leiden tot vorming van gasbelletjes in weefsels of bloed, wat een gezondheidsrisico vormt.