botontsteking

Botontsteking, in medische termen osteomyelitis, is een ontsteking en meestal infectie van botweefsel. Het kan acuut of chronisch zijn en elk bot in het lichaam treffen. Bij kinderen verloopt het vaak hematogeen (via de bloedbaan), terwijl bij volwassenen vaker sprake is van directe inoculatie of verspreiding vanuit nabijgelegen weefsels.

Oorzaken en routes: De overgrote meerderheid van de gevallen wordt veroorzaakt door bacteriën; Staphylococcus aureus is de meest voorkomende verwekker. Andere bacteriën zijn streptokokken, en in specifieke situaties ook gramnegatieve bacteriën zoals Pseudomonas. De drie hoofdroutes zijn: hematogene verspreiding, directe inoculatie na trauma, chirurgie of implantaat, en contiguïte verspreiding vanaf nabijgelegen infectie.

Symptomen en klinisch beeld: Acute osteomyelitis kenmerkt zich door plotselinge pijn in het desbetreffende bot, lokale zwelling, warmte, koorts en malaise. Bij kinderen kan irritatie of prikkelbaarheid vooropstaan. Chronische osteomyelitis geeft vaak langer bestaande pijn, af en toe drainage of sinusvorming en kan leiden tot botafbraak en misvorming.

Diagnostiek: Diagnostiek combineert klinisch beeld met laboratoriumonderzoek (verhoogde CRP/ESR, leukocytose) en microbiologische kweek. Beeldvorming is cruciaal: röntgenfoto's kunnen in de vroege fase normaal zijn, MRI is de meest gevoelige methode om bot en omliggende weefsels te evalueren. Soms is een botbiopt nodig om de verwekker te identificeren en antibiotica te richten.

Behandeling en prognose: Behandeling bestaat uit langdurige antibiotica, meestal gestart via intraveneuze toediening en daarna omgeschakeld naar orale therapie, doorgaans 4-6 weken voor acute gevallen en langer voor chronische osteomyelitis. Chirurgie kan nodig zijn bij abscessen, necrotisch bot of falen van conservatieve behandeling. Met tijdige behandeling is de prognose over het algemeen goed bij kinderen; complicaties en recidieven komen vaker voor bij volwassenen en bij chronische osteomyelitis.