blootstellingsroute

Een blootstellingsroute is een begrip uit toxicologie en milieugezondheid dat beschrijft via welk pad een stof het lichaam binnendringt en zo blootstelling veroorzaakt. De belangrijkste blootstellingsroutes zijn inhalatie, orale inname, dermale blootstelling en injectie.

Inhalatie vindt plaats wanneer stofdeeltjes, dampen of aerosolen worden ingeademd. Deze route levert vaak snelle en directe opname op via de longen en kan leiden tot snelle systemische verspreiding, afhankelijk van de fysisochemische eigenschappen van de stof.

Bij orale inname wordt een stof via de mond binnengebracht, bijvoorbeeld door voedsel, drinkwater of hand-mondcontact. Na opname in het maagdarmkanaal ondergaat de stof vaak een first-pass metabolisme in lever en darmen, wat de beschikbaarheid en werking in het lichaam beïnvloedt.

Dermale blootstelling treedt op via huidcontact. De huid fungeert als barrière, maar sommige stoffen kunnen penetreren, vooral als ze lipofiel zijn of via beschadigde huid passeren. Dermale absorptie kan variëren met factoren zoals chemische eigenschappen, huidconditie en duur van contact.

Injectie als blootstellingsroute omvat directe toediening in het lichaamsvocht of weefsels, bijvoorbeeld intraveneus, intramusculair of subcutaan, met doorgaans hoge cumulatieve blootstelling.

Andere, minder frequent voorkomende routes zijn oogcontact en in sommige situaties transplacentale blootstelling. De blootstellingsroute beïnvloedt absorptiesnelheid, bioavailability en toxiciteit, en speelt een cruciale rol in risico-inventarisatie, monitoring en communicatie van blootstellingsroutes. Zie ook toxicologie, risicobeoordeling en biomonitoring.