blootstellingsroutes

Blootstellingsroutes is een term uit de toxicologie die beschrijft hoe een stof het lichaam kan binnendringen. De route van blootstelling bepaalt mede hoe snel en in welke mate een stof wordt opgenomen en welke gezondheidsrisico’s daarbij horen.

Inhalatie gebeurt via ademhaling van lucht, dampen of stofdeeltjes, met opname via de longen tot gevolg. Orale inname vindt plaats door het eten of drinken van een stof en opname via het maagdarmkanaal. Dermale blootstelling ontstaat door huidcontact en kan leiden tot lokale effecten of, afhankelijk van de stof, tot systemische opname. Injectie biedt directe toegang tot het lichaam via een injectie, bijvoorbeeld intraveneus, intramusculair of subcutaan, met vaak snelle en volle opname.

Elke route kent eigen kenmerken wat betreft absorptie en toxiciteit. Bij inhalatie zijn deeltjesgrootte, vluchtigheid en contact met de alveolaire membraan bepalend voor opname in de longen. Bij orale blootstelling spelen factoren als voedselinname, pH en darmopname een rol. Dermale blootstelling hangt af van de hoornlaag, huiddikte en de lipofiliteit van de stof. Injectie kan snelle systemische effecten veroorzaken en vereist zorgvuldige monitoring.

In risicobeoordelingen bepaalt de blootstellingsroute hoe de blootstelling wordt gekwantificeerd en omgezet in een ingezette dosis die relevant is voor gezondheidseffecten. Ook kan sprake zijn van multiroute blootstelling, wat een geïntegreerde beoordeling vereist.

Preventie en beheersmaatregelen richten zich op de relevante routes: ventilatie en stofbeheersing bij inhalatie, hygiëne en veilige omgang bij orale blootstelling, en beschermende kleding en huidbescherming bij dermale blootstelling.