bevoegdheidsruimte

Bevoegdheidsruimte is de mate waarin een persoon of orgaan de bevoegdheid heeft om beslissingen te nemen en acties te verrichten binnen een bepaald gebied zonder voor elke stap aparte goedkeuring te vragen. Het begrip verwijst naar de grens tussen wat binnen de wet, regelgeving en beleidskaders verenigbaar is en waar sprake is van discretionaire ruimte.

Bevoegdheidsruimte wordt bepaald door wet- en regelgeving, statuten, organieke regelingen, taakomschrijvingen en interne procedures. Het omvat de besluitbevoegdheid, de controle op middelen en de aansprakelijkheid die aan een rol verbonden is. Het kan van nature aanwezig zijn in een functie (intrinsieke bevoegdheidsruimte) of via een mandaat of volmacht zijn verleend (gedelegeerde bevoegdheidsruimte).

De mate van bevoegdheidsruimte beïnvloedt de snelheid en efficiëntie van besluitvorming en het risico dat aan besluiten is verbonden. Een ruime ruimte biedt flexibiliteit bij afwijkende of complexe gevallen; een te beperkte ruimte kan tot bureaucratische vertraging leiden. Tegelijk moet bevoegdheidsruimte altijd in samenhang met randvoorwaarden zoals integriteit, rechtmatigheid en verantwoording staan.

In governance en publiek bestuur wordt vaak gesproken over een bevoegdheidsruimte binnen de grenzen van rechtsregels en beleidsdoelstellingen. Verantwoordelijkheid en verantwoording blijven cruciaal: degene met bevoegdheid is doorgaans verantwoording verschuldigd en er bestaan controles, toezicht en evaluatie.

Voorbeelden: een gemeente die binnen vastgestelde grenzen besluiten mag nemen over vergunningen; HR-afdelingen die binnen budgetten en beleidslijnen personeelszaken regelen; projectleiders die zonder expliciete goedkeuring kleine uitgaven mogen doen.

Zie ook: bevoegdheid, mandaat, volmacht, discretionaire bevoegdheid, governance.