beroepsastma

Beroepsastma is astma die wordt veroorzaakt of verergerd door stoffen die op de werkplek worden aangetroffen. De aandoening kan ontstaan door sensitisatie voor een specifiek arbeidsmiddel (sensitizer-induced occupational asthma) of door grote blootstelling aan irriterende stoffen (irritant-induced occupational asthma, voorheen RADS). Vaak is er een duidelijk verband tussen de klachten en de werktijden.

Veel voorkomende oorzaken zijn isocianaten in coatings en schuimen, bloem- en graantdust, latex, houtstof, enzymen, en smeermiddelen of reinigingsmiddelen. Bij sensitisator-induced beroepsastma treedt een immuunreactie op, soms pas na langdurige blootstelling; bij irritant-induced vormt zich een hyperreactieve luchtweg door sterke of herhaalde irritatie. Het beloop varieert per individu.

Diagnostiek vereist een zorgvuldige beroepsanamnese: klachten die sneller optreden op het werk en verbeteren buiten werktijd duiden op beroepsastma. Spirometrie met bronchodilatatortoets, en eventueel seriale piekstrooms op het werk verrijken het beeld. Specifieke tests (bijv. IgE-blootstelling aan isocianaten, huidpriktesten) kunnen ondersteuning bieden. Een gouden standaard is specifieke blootstellingstoets, maar die wordt zelden uitgevoerd. In veel gevallen leidt het vermijden of verminderen van blootstelling tot verbetering.

Behandeling richt zich op medicatie volgens gewone astmabehandeling (inhalatiesteroïden, kortwerkende β2-mimeticum) en op maatregelen om blootstelling te voorkomen: substitutie van het arbeidsmiddel, technische maatregelen, ventilatie en persoonsbeschermingsmiddelen. Vaak is werkhervatting mogelijk in een andere functie met minder blootstelling; bij duidelijke en langdurige blootstelling is stopzetting van het beroep soms noodzakelijk.

Preventie van beroepsastma omvat primaire preventie door betere werkomstandigheden en substitutie, en secundaire preventie via regelmatige gezondheidscontroles en longfunctietests voor werknemers.