beleidstype

Beleidstype is een term die wordt gebruikt in de openbare administratie en beleidsstudies om de categorie of typologie van een beleidsmaatregel aan te geven. Het beschrijft wat het beleid beoogt te bereiken en op welke manier de overheid invloed uitoefent op gedrag, markten of instituties. Door beleidstypen te benoemen, kunnen onderzoekers en beleidsmakers verschillende interventies vergelijken en afstemmen op doelstellingen, middelen en context.

Een veelgebruikte indeling onderscheidt beleidsinstrumenten naar aard. Reguleren omvat regelgeving, normen en handhaving. Economische instrumenten bestaan uit financiële prikkels zoals subsidies, belastingen, prijsregulering of marktconforme instrumenten. Informatieve instrumenten richten zich op voorlichting, communicatie en gedragsontwerp. Faciliterende of dienstverlenende instrumenten betreffen ondersteuning en levering van publieke diensten. Ook combinaties van instrumenten komen vaak voor, waardoor een beleidstype flexibel kan blijven in uitvoering en evaluatie.

Een andere gangbare indeling gaat uit van doelstelling of effect: distributief beleid verdeelt middelen of kansen over groepen; herverdelend beleid richt zich op herverdeling van kansen of inkomsten; regulerend beleid streeft naar naleving van regels; symbolisch of representatief beleid heeft naast feitelijke effecten ook een legitimatie- of signaalfunctie.

Bij de beleidsontwerp en evaluatie is duidelijke identificatie van het beleidstype nuttig om verwachte effecten, benodigde middelen en risico’s te beoordelen. Beleidstypen zijn echter vaak niet strikt afzonderlijk; veel maatregelen combineren elementen uit meerdere categorieën en kunnen veranderen naargelang de context.