beleidsontwerp

Beleidsontwerp is een fase en praktijk binnen het publieke beleid waarin een probleemvertaling plaatsvindt van een vermoeden van verbetering naar concrete voorstellen voor beleid. Het richt zich op het formuleren van doelstellingen en beoogde effecten en på de vertaling daarvan naar beleidsinstrumenten, uitvoeringsarrangementen en een plan voor monitoring en evaluatie. In tegenstelling tot beleidsanalyse, dat vooral gericht is op het begrijpen en vergelijken van problemen en alternatieven, legt beleidsontwerp de nadruk op de concrete vormgeving en realiseerbaarheid van een oplossing.

De kern van beleidsontwerp is het ontwikkelen van een samenhangend pakket van opties dat uitvoerbaar is en acceptabel voor betrokkenen. Belangrijke onderdelen zijn helder geformuleerde doelstellingen, een overzicht van beleidsalternatieven, de keuze van instrumenten (zoals regelgeving, financiële prikkels, informatievoorziening of samenwerking), een uitvoeringsontwerp (organisatie en bevoegdheden, partnerschappen, tijdpad en capaciteit) en een plan voor evaluatie en monitoring. Bij het designen wordt ook rekening gehouden met haalbaarheid, budget, rechtvaardigheid en mogelijke neveneffecten.

Methoden en instrumenten die bij beleidsontwerp worden gebruikt, omvatten logische modellen en theory of change om effecten te koppelen aan activiteiten, kosten-baten- en multicriteria-analyses, stakeholder- en risicoanalyses, scenario- en impactstudies, en participatieve technieken zoals co-creatie en pilots. Beleidsontwerp is daarmee een interdisciplinaire activiteit die elementen uit politieke wetenschap, publieke administraties, economie en ontwerpdenken combineert om beleidsvoorstellen robuuster, legitiemer en effectiever te maken.

Beleidsontwerp vindt plaats in diverse contexten zoals nationale, regionale en lokale overheden en is gericht op het leveren van een houdbaar en uitvoerbaar voorstel dat later door besluitvormers kan worden omgezet in beleid.