allelrijkdom

Allelrijkdom, ook wel allelic richness genoemd, is een maat voor genetische diversiteit die het aantal verschillende allelen telt die voorkomen op een of meer loci in een populatie of steekproef. Gewoonlijk wordt de maat per locus berekend en voor vergelijkingen tussen populaties gestandaardiseerd door rarefactie of extrapolatie, zodat dezelfde steekproefomvang kan worden toegepast. De gestandaardiseerde maat wordt vaak aangeduid als verwachte allelrijkdom (Rs).

Interpretatie: hoge allelrijkdom duidt op grotere genetische variatie en potentieel voor adaptatie; lage allelrijkdom kan wijzen op verlies door bottlenecks, genetische drift of habitatfragmentatie en aanhoudende kleine populaties. Het is een belangrijke indicator in conservatie en populatiegeschiedenis en correleert met veerkracht tegen milieu- of ziekte-uitdagingen.

Factoren en dynamiek: populatieomvang, bottlenecks, migratie en mutatie bepalen de allelrijkdom. Bottlenecks en langdurige kleine populaties verminderen het aantal aanwezige allelen; migratie en gene flow kunnen variatie herstellen; mutaties voegen uiteindelijk nieuwe allelen toe, maar meestal langzamer dan demografische veranderingen. Verschillende loci kunnen verschillende aantallen allelen hebben.

Toepassingen en beperkingen: in conservatiebiologie, landbouw en dier- en plantenteelt wordt allelrijkdom gebruikt om genetische variatie te monitoren en populaties te vergelijken. Het geeft inzicht bij beslissingen over behoud en beheer, maar vertelt niets over allelenfrequenties of adaptief potentieel apart, zodat het vaak gecombineerd wordt met andere maatstaven zoals heterozygositeit.