afschuifbelasting

Afschujfbelasting is een term uit de Nederlandse fiscaliteit die gebruikt wordt om een beleidsinstrument of -principe aan te duiden waarbij de fiscale last verschuift of waarop de timing van belastinginning wordt beïnvloed. De term is geen wettelijk vaste categorie en de precieze betekenis kan per context verschillen. In beleidsdiscussies verwijst afschuifbelasting vaak naar instrumenten die ervoor moeten zorgen dat belastingdruk niet op één groep of activiteit vast blijft zitten, maar moveert naar een andere plek in de economie of op een ander moment in de tijd.

In de praktijk kan afschuifbelasting verschillende vormen aannemen. Een veelgenoemd idee is het verschuiven van belastingdruk door transacties, activiteiten of sectoren zodanig te belasten dat ondernemingen of consumenten minder geneigd zijn om bepaalde keuzes te maken of juist eerder te handelen. Een andere interpretatie draait om het beïnvloeden van het tijdstip waarop belasting betaald wordt, bijvoorbeeld door regels die inkomsten of winsten uitstellen naar toekomstige perioden. De exacte werking hangt af van de ontwerpkeuzes: de basis van de belasting, het tarief, vrijstellingen en handhaving.

Voordelen die beleidsmakers vaak noemen zijn onder meer betere inkomstenverwachtingen, meer prikkels om economische activiteiten in gewenste richtingen te sturen en een mogelijke vergroting van de efficiëntie. Nadelen zijn onder meer administratieve complexiteit, onzekerheid over de draagkracht en mogelijke willekeurige effecten of regressiviteit. Afschuiffbelasting blijft daarom onderwerp van debat en evaluatie in de fiscale literatuur en praktijk. Zie ook belastingverschuiving en draagkrachtbeginselen.