aangeleerde

Aangeleerde is een Nederlands woord dat als bijvoeglijk naamwoord afgeleid is van het werkwoord aanleren. Het beschrijft iets dat is verworven door onderwijs, oefening of ervaring. In deze betekenis kan het verwijzen naar vaardigheden, gedragingen of antwoorden die niet van nature aanwezig zijn maar door leren zijn verkregen.

Het gebruik van aangalelde is vooral attributief, dus direct voor het zelfstandig naamwoord: aangeleerde vaardigheden, aangeleerde gewoonten, aangeleerde gedragingen. Voorbeeld: “de aangeleerde vaardigheden van een pianospeler zijn uitgebreid.” De tegenhanger is het predicatieve gebruik met het vervoegde participium: “de vaardigheden zijn aangeleerd.” In dat geval verandert de vorm naar aangeleerd in plaats van aangeleerde.

Aangeleerde verschilt van aangeboren (innate) en van geconditioneerd of verworven via ervaring. In psychologie en ethologie wordt vaak gesproken over aangeleerde versus aangeboren responsen om het verschil tussen wat instinctief is en wat door leren ontstaat aan te geven. Een aangeleerde respons kan ontstaan door training, herhaling of associatie, zoals het leren reageren op een signaal of het aanleren van een nieuw gedrag.

Etymologisch komt het woord van aanleren, met het voorvoegsel aan- en leren. De combinatie bénigt zich tot uitdrukking van wat geleerd is of kan worden. Het is wijdverbreid in onderwijs, arbeid en wetenschappelijke tekst waar onderscheid tussen aangeleerde en aangeboren eigenschappen relevante betekenis heeft.

Zie ook: aanleren, aangeleerd, aangeboren.