Verwering

Verwering is het proces waarbij gesteente en mineralen op of nabij het aardoppervlak geleidelijk veranderen, afbrokkelen of oplossen als gevolg van wisselende klimaat- en milieuomstandigheden. Het treedt op in de bovenste delen van de aardkorst en vormt een belangrijke stap in bodemvorming en landschapontwikkeling.

Verwering wordt doorgaans onderscheiden in twee hoofdcategorieën: fysische (mechanische) verwering en chemische verwering. Fysische verwering breekt gesteente in kleinere fragmenten zonder de chemische samenstelling wezenlijk te veranderen. Chemische verwering verandert de mineralogische structuur door chemische reacties die mineralen oplossen of omzetten.

Voorbeelden van fysische verwering zijn vorstverwering door uitzetting van water in scheuren bij bevriezing, temperatuurwisselingen die gesteente krimpen en uitzetten, worteldruk door groei van wortels in scheuren, en zoutverwering in droge klimaten.

Chemische verwering omvat hydrolyse (bijvoorbeeld veldspaat naar kaolien), carbonatiet van kalksteen, oxidatie van ijzerhoudende mineralen en oplosbare reacties waarbij mineralen oplossen in water.

Biologische verwering valt vaak samen met beide mechanieken: wortels, schimmels en micro-organismen produceren organische zuren en oefenen mechanische druk uit, waardoor verweringsprocessen versneld raken.

Factors die de snelheid van verwering beïnvloeden zijn klimaat (neerslag en temperatuur), de mineralogische samenstelling en structuur van het gesteente, aanwezigheid van scheuren en poriën, waterhuishouding en biologische activiteit, en de tijd waarin verwering kan plaatsvinden.

Verwering levert mineralen en kleimineralen aan bodems en speelt een cruciale rol bij bodemvorming en landschapontwikkeling. Het onderscheidt zich van erosie, dat transport en verwijdering van afgebroken materiaal behelst.