Validiteits

Validiteit is de mate waarin een meetinstrument daadwerkelijk meet wat het beoogt te meten en de interpretatie van de scores ondersteunt. In de psychologie, onderwijs en sociale wetenschappen vormt validiteit de kern van het evalueren van meetresultaten en beslisonderbouw.

Er bestaan verschillende vormen van validiteit, die elk een ander aspect van de maat beoordelen. Inhoudelijke validiteit gaat na of items het volledige domein van het construct bestrijken en of de inhoud vertegenwoordigd is door experts en literatuur. Constructvaliditeit gaat na of het instrument daadwerkelijk het theoretische construct meet; dit gebeurt onder meer met convergente validiteit (hoge correlatie met vergelijkbare metingen) en discriminante validiteit (lage correlatie met ongerelateerde constructen), vaak ondersteund door factoranalyse en structurele modellen. Criteriumvaliditeit onderzoekt de relatie met externe criteria, onderverdeeld in concurrente validiteit (gelijktijdige metingen) en predictieve validiteit (het vermogen toekomstige uitkomsten te voorspellen). Gezichtsvaliditeit beschouwt de oppervlakkige, subjectieve indruk of een instrument logisch oogt; hoewel geen robuuste vorm van validiteit, kan het acceptatie en gebruik bevorderen. Ecologische of externe validiteit verwijst naar de generaliseerbaarheid van resultaten naar realistische situaties en andere populaties.

Validiteit is contextafhankelijk: een instrument kan op een bepaald doel valide zijn maar niet voor een ander doel. Betrouwbaarheid en validiteit hangen samen maar zijn niet hetzelfde; een instrument kan betrouwbaar zijn zonder valide te zijn. Bewijslast voor validiteit bestaat uit meerdere soorten bewijs die samen een sterke ondersteuning vormen voor de interpretatie van de scores.