Tumorspecifieke

Tumorspecifieke verwijst naar kenmerken die uitsluitend voorkomen in tumorweefsel en niet in normaal, gezond weefsel. In de oncologie wordt hier vaak gesproken over tumor-specifieke antigenen (TSA) of kenmerken die tumorcellen onderscheiden van normale cellen. TSAs vormen een belangrijk concept in immunotherapie omdat ze potentieel veilige en gerichte behandeldoelen bieden.

Tumorspecifieke antigenen ontstaan meestal door somatische mutaties in tumorcellen, wat leidt tot neoantigenen die niet aanwezig zijn in normale cellen. Ook genfusies, afwijkende transcriptieprocessen en extracellulaire modificaties kunnen resulteren in antigenen die beperkt tot tumoren voorkomen. Soms worden ook virale antigenen die in door virussen geassocieerde tumoren tot expressie komen genoemd als tumortype modificerend, maar over het algemeen geldt dat TSAs aanwezig zijn uitsluitend op tumorcellen. Een groep mogelijke aansprekende antigenen omvat kanker-testis antigeenfamilies, die vaak tumor-specifiek tot expressie komen maar ook in beperkte mate in normaal weefsel kunnen voorkomen.

In de kliniek spelen TSAs een belangrijke rol bij gepersonaliseerde immunotherapie, zoals vaccins tegen tumorantigenen en adoptieve T-celtherapie. Het doel is om het immuunsysteem gericht tegen tumorcellen te laten reageren, terwijl gezonde cellen worden gespaard. De haalbaarheid hangt af van factoren zoals de hoeveelheid en consistentie van TSA-expressie binnen tumoren, de mogelijkheid om effectieve T-celresponsen op te wekken en de immunologische evolutie van de tumor.

Uitdagingen omvatten intratumorale heterogeniteit, antigen-escape en beperkte expressie van TSAs in sommige tumortypes. Verder onderzoek is gericht op betere identificatie van patiëntspecifieke neoantigenen, vooruitgang in voorspellende modellen voor MHC-presentatie en het combineren van TSA-targeting met andere behandelmodaliteiten.