Traumatisering

Traumatisering is het proces waarbij iemand een psychische en lichamelijke reactie ontwikkelt op een extreem bedreigende of schokkende gebeurtenis of reeks gebeurtenissen. Voorbeelden zijn oorlog en geweld, ongevallen, natuurrampen en seksueel misbruik. Een traumatiserende ervaring kan leiden tot blijvende veranderingen in gedachten, emoties en gedrag en tot klachten op diverse gebieden van de gezondheid.

Symptomen van traumatisering worden vaak onderverdeeld in vier clusters: intrusieve herinneringen of herbelevingen, vermijding van herinneringen of prikkels die aan het trauma doen denken, negatieve veranderingen in gedachten of stemming, en verhoogde prikkelbaarheid of hyperarousal. Deze klachten duren meestal langer dan een maand en veroorzaken significante beperkingen in het dagelijks functioneren. Sommige mensen ontwikkelen een posttraumatische stressstoornis (PTSS); bij langdurige, herhaalde en interpersoonlijke trauma’s kan ook complex trauma (complex PTSS) ontstaan, met aandacht voor emoties, zelfbeeld en relaties.

Diagnose gebeurt door clinici op basis van criteria uit diagnostische systemen zoals ICD-11 of DSM-5. Behandeling bestaat uit trauma-gerichte psychotherapie, zoals cognitieve gedragstherapie, EMDR of exposuretherapie. Medicatie kan worden ingezet bij co-morbide klachten zoals depressie of angststoornissen. Daarnaast spelen sociale steun, psycho-educatie en stabiliserende maatregelen een belangrijke rol in herstel.

Preventie en vroege interventie zijn belangrijk: tijdige, professionele ondersteuning kan de kans op ernstigere klachten verminderen en het herstel bevorderen.