Successie

Successie is een term die in het Nederlands in verschillende vakgebieden wordt gebruikt. De belangrijkste betekenissen zijn juridische erfopvolging en ecologische successie. In beide betekenissen gaat het om een opeenvolging: wie de volgende fase of wie de opvolger van een systeem wordt.

In de ecologie beschrijft successie het proces waarbij een ecosysteem geleidelijk verandert in sfeer en samenstelling van soorten na een verstoring of na de ontwikkeling van een nieuw habitat. Bij primaire successie vestigen pionier- en vroege soorten zich op onbewoonde oppervlakken, ontstaan bodems, en volgen latere stadia. Bij secundaire successie keert de vegetatie terug na een verstoring in een bestaand ecosysteem. Het eindstadium wordt soms aangeduid als climax, hoewel moderne theorieën benadrukken dat het uiteindelijke patroon sterk afhankelijk is van lokale omstandigheden en tijdsverloop.

In de rechtspraktijk verwijst successie naar de overdracht van iemands nalatenschap na overlijden. Dit kan plaatsvinden op basis van een testament (testamentaire successie) of volgens wettelijke regels (legale of wettelijke successie). De erfgenamen of begunstigden ontvangen de bezittingen, met aftrek van schulden en belastingen. Belangrijke begrippen zijn erflater (overledene), erfgenaam, nalatenschap, boedel, erfbelasting en legataris.

In een bedrijfscontext spreekt men ook wel van successieplanning, de voorbereiding op opvolging van familiebedrijven of andere organisaties bij vertrek of overlijden van eigenaren. Doelen zijn continuïteit, een soepele overdracht van aandelen of leiding en fiscale en juridische zorgvuldigheid.

Samengevat is successie een multidisciplinair begrip met juridische, ecologische en organisatorische dimensies.