Steekproefrepresentativiteit

Steekproefrepresentativiteit is de mate waarin een steekproef de kenmerken van de populatie weerspiegelt, zodat de conclusies uit een studie geldig zijn voor die populatie. Het begrip is vooral belangrijk voor externe validiteit: in hoeverre kan men bevindingen generaliseren buiten de onderzochte groep.

Representativiteit raakt de selectie van deelnemers en de respons. Bij probabilistische steekproeven heeft elkeeenheidslinie uit de populatie een bekende kans om te worden gekozen, wat de kans op representativiteit vergroot. Bij niet-probabilistische ofConvenionele steekproeven bestaat een groter risico op vertekening, omdat de selectie niet systematisch wordt uitgevoerd.

Verschillende factoren kunnen de representativiteit aantasten. Het steekproefkader kan onvolledig zijn, waardoor delen van de populatie ontbreken. Nonresponse en dropout leiden tot nonresponse bias. Coveragefouten, stereotiepen bij selectie en meetfouten tijdens de enquête kunnen de overeenstemming met de populatie verminderen. De samenstelling van de populatie kan bovendien in de loop van de tijd veranderen, waardoor een steekproef verouderd raakt.

Om representativiteit te verbeteren, worden vaak probabilistische steekproeven toegepast, zoals eenvoudige randomisering, gestratifieerd of clustergewijs selecteren. Daarnaast kunnen gewichtsmethoden, calibratie en post-stratificatie helpen om de steekproef aan de populatiekenmerken aan te passen. Verhoogde response-inspanningen en follow-up kan ook de representativiteit versterken.

Bij evaluatie wordt meestal vergeleken hoe de steekproef qua kenmerken overeenkomt met de populatie, en gerapporteerd wordt de marge van fout en betrouwbaarheid. Steekproefrepresentativiteit is een essentieel maar niet uitsluitend criterium voor de kwaliteit van onderzoeksbevindingen.