Staatsgeleide

Staatsgeleide verwijst naar een aanpak waarbij de overheid een centrale rol speelt bij het bepalen en sturen van economische activiteiten. In zo'n model stelt de overheid strategische prioriteiten vast, coördineert investeringen en gebruikt zij instrumenten zoals publiek-private samenwerking, subsidies en fiscale prikkels, tariefbeleid, regelgeving en staatsbedrijven om gewenste uitkomsten te bereiken. Het doel is markten te begeleiden en investeringen in belangrijke sectoren—zoals industrie, infrastructuur, onderzoek en innovatie—gericht te laten plaatsvinden of te versnellen.

Historische context en voorbeelden: het idee van de ontwikkelingsstaat—waarbij een sterke overheid een leidende rol speelt bij economische ontwikkeling—is verbonden met Oost-Aziatische groeimodellen na de Tweede Wereldoorlog. Vaak genoemde voorbeelden zijn Japan, Zuid-Korea, Taiwan en Singapore, maar er bestaan ook varianten in andere regio’s. In deze context fungeerde de staat als coördinator en stimulator van industriepolitiek en exportbevordering, meestal in nauwe samenwerking met bedrijfsleven en financiers.

Kritiek en nuance: staatsgeleide beleidsmodellen kunnen efficiëntie en lange termijn planning ondersteunen wanneer instituten van governance sterk zijn, maar ze kunnen ook leiden tot marktverstoring, inefficiëntie of bevoordeling van bepaalde belangen. Succes hangt af van transparantie, aansprakelijkheid en aanpassing aan veranderende omstandigheden. Tegenwoordig zien velen een gemengd model waarin de overheid investeert in publieke goederen, infrastructuur en kennis, terwijl marktpartijen blijven zorgen voor concurrentie en innovatie.