Spreekt

Spreekt is de derde persoon enkelvoud tegenwoordige tijd van het Nederlandse werkwoord spreken. Het geeft aan dat iemand op dit moment aan het spreken is of regelmatig spreekt, afhankelijk van de context. De infinitief van de stam is spreken, en de tegenwoordige tijd is opgebouwd uit de stam spreek- met de uitgang -t voor de derde persoon enkelvoud: hij spreekt, zij spreekt, het spreekt. In de eerste en tweede persoon enkelvoud en meervouden wij spreken, jullie spreken, zij spreken wordt geen -t gebruikt.

De volledige tegenwoordige tijd van spreken luidt: ik spreek; jij spreekt; hij/zij/het spreekt; wij spreken; jullie spreken; zij spreken; u spreekt. In vragen wordt vaak inversie toegepast: Spreekt hij Nederlands? U spreekt goed Duits. Negatie gebeurt met niet: Hij spreekt niet snel. De verleden tijd heeft een onregelmatige vorm: sprak (onvoltooid verleden tijd) en heeft gesproken (voltooid tegenwoordige tijd).

Etymologisch is spreken een kernwoord van het Nederlandse taalfamilie, verwant aan het Duitse sprechen, het Engelse speak en andere West-Germaanse talen. Het woord weerspiegelt een basishandeling die in vrijwel alle contexten van communicatie voorkomt.

Spreekt wordt in tal van zinnen en uitdrukkingen gebruikt, bijvoorbeeld om aan te geven wie er aan het spreken is: Hij spreekt met de winkelier. Het kan ook voorkomen in rapportage of gebaren: Zij spreekt over haar plannen. De vormspreek is intrinsic aan de grammatica van het Nederlands en blijft consistent in standaardtaal, ongeacht register of geografie.