Sociaal

Sociaal is een Nederlands bijvoeglijk naamwoord met meerdere betekenissen. Het verwijst doorgaans naar zaken die met de samenleving te maken hebben, naar sociale betrekkingen en omgangsvormen, en naar het welzijn van mensen in een gemeenschap. Daarnaast kan het betekenen dat iemand vriendelijk en gemakkelijk in de omgang is, dus sociaal bevlogen of sociaal ingesteld.

In beleid en wetenschap wordt sociaal gebruikt in termen zoals sociaal beleid, sociale voorzieningen, sociaal vangnet en sociaal werk. In de sociaalwetenschappelijke context gaat het vooral over hoe mensen in groepen en samenlevingen functioneren, hoe sociale interacties normen, rollen en instituties vormen, en hoe ongelijkheid, zorg en solidariteit ontstaan. Het begrip komt ook voor in samengestelde termen als sociaaleconomisch, sociaal kapitaal en sociaal-democratisch.

Het woord heeft verschillende nuances. Sociaal kan verwijzen naar het sociale leven en de onderlinge verhoudingen tussen mensen, maar ook naar zorg voor anderen en maatschappelijke ondersteuning. Het kan daarnaast een descriptieve eigenschap aanduiden bij personen (een sociaal persoon) of in bredere zin naar collectieve voorzieningen en systemen die mensen helpen met elkaar te leven. Soms wordt sociaal onderscheiden van maatschappelijk; maatschappelijk verwijst vaker naar de samenleving als geheel, terwijl sociaal eerder de relaties en het welzijn van mensen benadrukt.

Etymologie: sociaal is afgeleid van het Latijnse socialis via het Franse social, met gebruik in het Nederlands vanaf de vroegmoderne tijd. Het blijft een breed inzetbaar begrip in tal van vakgebieden en dagelijkse taal.