Situatiemodellering

Situatiemodellering is een vakgebied binnen informatiemanagement en besluitvorming dat gericht is op het opstellen van een representatie van een actuele of potentiële situatie. Doel is begrip en voorspellend inzicht te vergroten en besluitvorming te ondersteunen door elementen zoals context, actoren, middelen en gebeurtenissen met elkaar te verbinden. Een situatiemodel combineert data, domeinkennis en verschillende modelleertechnieken om analyses mogelijk te maken. Toepassingen bevinden zich onder meer in hulpverlening, ruimtelijke planning, transport, veiligheid en operationeel beheer.

Technieken en concepten omvatten het modelleren van entiteiten, attributen en relaties, inclusief gebeurtenissen en toestanden die in de tijd veranderen. Vaak worden meerdere benaderingen gecombineerd, zoals agentgebaseerde modellering, systeemdynamica, discrete-event-simulatie en ontologiemodellen. Scenario’s en dashboards dienen als communicatieve laag voor besluitvormers. Real-time data-integratie en tijdsynchronisatie spelen in veel contexten een belangrijke rol.

Het ontwikkelproces start met probleemdefinitie en vereisten, gevolgd door data-/domeinverkenning, modelontwerp en implementatie. Validatie, verificatie en kalibratie zorgen voor geloofwaardigheid, terwijl versiebeheer en governance nodig zijn in complexe omgevingen. Het resultaat is een onderhoudbaar model dat kan worden uitgebreid met nieuwe data en scenario’s en kan worden gebruikt voor simulaties en analyses.

Toepassingen variëren van incidentrespons en rampenbestrijding tot verkeersplanning, logistiek en gezondheidszorgoperaties. Situatiemodellering vergroot situatiebewustzijn, ondersteunt operationele planning en helpt risico’s en middelen beter te beheersen. Belangrijke uitdagingen zijn datakwaliteit, interoperabiliteit en semantische afstemming, onzekerheidsanalyse en de benodigde rekenkracht. Ethische, privacy- en governanceoverwegingen spelen eveneens een rol bij implementatie.