Sedimentgesteente

Sedimentgesteente is een type gesteente dat ontstaat door de afzetting en lithificatie van sedimenten. Ze vormen een groot deel van de aardkorst en onderscheiden zich van magmatische en metamorfe gesteenten door hun gelaagde structuur en vaak aanwezige fossielen.

Ontstaan en lithificatie: Sedimenten ontstaan door verwering en erosie van bestaande gesteenten, gevolgd door transport door water, wind of ijs en uiteenzetting in lagen. Nadat het sediment is afgezakt, ondergaat het lithificatie: compressie en cementering, waarbij mineralen uit water gedragen oplossingen de korrels aan elkaar binden.

De drie hoofdgroepen zijn: klastisch/detritisch sedimentgesteente (bijv. zandsteen, siltsteen, schalie, conglomeraten); chemisch sedimentgesteente (bijv. evaporieten zoals haliet en gips; sommige kalksteenvarianten die rechtstreeks uit oplossing neerslaan); biogeen of organisch sedimentgesteente (bijv. kool, kalksteen met fossielen).

Sedimentgesteenten vertonen vaak bedding en bevatten fossielen, waardoor ze belangrijk zijn voor reconstructie van oude omgevingen en tijdperken. De samenstelling en textuur geven aanwijzingen over transportafstanden en depositiesnelheden.

Economisch en wetenschappelijk belang: ze dienen als reservoirgesteente voor water, olie en gas, leveren bouwmaterialen zoals zandsteen en klei, en leveren essentiële informatie voor paleontologie, sedimentologie en paleoklimaat. Sedimentgesteenten komen voor in veel aardse omgevingen, waaronder rivieren, delta’s, meren en oceaanbodems.