Routeschikbaarheid

Routeschikbaarheid is een maatstaf die aangeeft in hoeverre de routes in een transport- of logistiek netwerk op een bepaald moment of over een bepaalde periode beschikbaar zijn voor gebruik. De term wordt toegepast in onder meer weg- en railnetwerken, luchtverkeerplanning en goederenlogistiek, maar ook in telecommunicatie- of berichtendienstnetwerken waar routes tijdens routemanagement relevant zijn. Routeschikbaarheid refereert aan de beschikbaarheid van routes, rekening houdend met geplande onderhoud, capaciteit, weersomstandigheden en onverwachte incidenten.

Kijkend naar de meting kan routeschikbaarheid temporeel (tijdgebonden) of geografisch (routegebonden) zijn. Een gebruikelijke definitie is de verhouding van de tijd dat een bekijkte route of set routes bruikbaar is tot de totale tijd in de meetperiode. Voor discrete transportbewegingen kan ook worden gesproken van het aandeel van geplande ritten dat succesvol kan worden uitgevoerd. Formeel: Routeschikbaarheid = (som van beschikbare tijd over alle routes) / (totale tijd in de periode).

Factoren die routeschikbaarheid beïnvloeden zijn onderhoud en vernieuwing, weers- en wegcondities, incidenten, capaciteitbeperkingen, tijdelijke afsluitingen en regelgeving. Routeschikbaarheid wordt gebruikt bij netwerkontwerp, capacity planning, dienstverleningsbetrouwbaarheidsanalyse, en bij het bepalen van service levels en SLA’s. Het is relevant voor vervoerders, steden, en noodhulpdiensten om respons- en leveringszekerheid te waarborgen en om alternatieve routes en redundantie te plannen.

Interpretatie en vergelijking van routeschikbaarheid vereist duidelijke afbakening van wat als een route geldt (route definities, route-segments) en consistente data. Uitdagingen zijn variërende routegradaties en datakwaliteit. Verbeteringen ontstaan door proactief onderhoud, real-time monitoring, dynamische routing, en het ontwikkelen van redundante paden en business continuity-plannen.