Risicocatalogi

Risicocatalogi zijn gestructureerde lijsten van potentiële risico's en gevaren die een organisatie, een project of een systeem kunnen treffen. Ze dienen als basis voor systematische risicobeoordeling en risico‑behandeling en dragen bij aan heldere communicatie tussen stakeholders en betere besluitvorming. Het doel is om risico’s vroegtijdig te herkennen, prioriteren en te sturen op passende beheersmaatregelen.

Een risicocatalogus bevat doorgaans velden zoals een korte beschrijving van het risico, de bron of oorzaak, de categorie (bijvoorbeeld operationeel, reputatie, financieel, veiligheids-, milieu- of IT-risico), mogelijke gevolgen, de waarschijnlijkheid en de ernst, bestaande beheersmaatregelen en de resterende (residuele) risico’s. Verder kunnen er een risicotoewijzing, een verantwoordelijke eigenaar, en aanbevolen acties met doelstellingen en termijnen in opgenomen zijn. Vaak worden risicocatalogi ingedeeld in thema’s of onderdelen van de organisatie en koppelingen gelegd naar relevante controles en indicatoren.

Ontwikkeling en gebruik van risicocatalogi verlopen als levende documenten. Ze worden samengesteld uit diverse bronnen zoals regelgeving, historisch incidenten- en near-missgegevens, deskundigenoordelen en scenarioanalyse, en worden regelmatig bijgewerkt door evaluatie van nieuwe risico’s en de effectiviteit van beheersmaatregelen. In de praktijk worden risicocatalogi toegepast in risicomanagementprocessen zoals ISO 31000, risicoregistraties en bij methoden als HAZOP, FMEA en bow-tie analyses. Ze worden ingezet in uiteenlopende sectoren zoals industrie, bouw, gezondheidszorg, informatiebeveiliging en infrastructuur.

Een risicocatalogus biedt duidelijke structuur voor risico‑communicatie, prioritering en gerichte preventie. Een mogelijke beperking is dat een catalogus complex en omvangrijk kan worden als er veel risico’s worden opgenomen, en voortdurende governance vereist om relevant en up-to-date te blijven.