Regelgevingsniveaus

Regelgevingsniveaus verwijzen naar de verschillende lagen waarop regels en voorschriften in een bestuurs- of rechtsorde worden vastgesteld, toegepast en gehandhaafd. Ze geven aan wie bevoegd is om regels te maken, welke normen van toepassing zijn en hoe die normen in de praktijk worden gerealiseerd. Het begrip is vooral in multilevel governance en beleidsanalyse gangbaar.

Veelvoorkomende niveaus zijn Europees, nationaal, regionaal of provinciaal en lokaal. Op Europees niveau worden regels vaak vastgesteld in de vorm van verordeningen en richtlijnen die nationaal of regionaal geïmplementeerd moeten worden. Op nationaal niveau ontstaan wetten en Algemene Maatregelen van Bestuur of vergelijkbare wetgeving, die de basis vormen voor verdere regelgeving in lagere niveaus. Regionale of provinciale niveaus kunnen aanvullende regelgeving voorschrijven die inspeelt op regionale behoeften en omstandigheden. Lokaal, in gemeenten en stadsdelen, gelden verordeningen en besluiten die specifiek zijn voor de lokale context, zoals ruimtelijke ordening, omgevingsrecht en lokale procedures.

Naast deze hiërarchie bestaan er ook sectorale of functionele niveaus, zoals regelgeving door ministeries, zelfstandige bestuursorganen en toezichthouders die specifieke beleidsvelden beheren. In een federale of gedecentraliseerde staat is de afstemming tussen deze niveaus cruciaal om conflicten te voorkomen en coherente uitvoering te waarborgen.

De verhouding tussen de niveaus wordt beïnvloed door het rechtszekerheidsprincipe, subsidiariteitsbeginsel en, in Europese context, voorrang van EU-recht boven nationaal recht. Regelgevingsniveaus vormen daarmee een kernfundament van bestuurlijke verantwoording en beleidsuitvoering.