RNAproteïne

RNAproteïne is een overkoepelende term voor eiwitten die direct RNA binden of deel uitmaken van ribonucleïnezuur‑proteïnecomplexen (RNPs). Deze eiwitten spelen een cruciale rol in vrijwel alle aspecten van RNA‑metabolisme, waaronder transcriptie, splicing, polyadenylatie, verwerking, transport, localization, translatie en afbraak. Door hun interacties met RNA kunnen RNAproteïnen de structuur en functie van RNA‑moleculen sturen en coördineren.

RNAproteïnen bevatten vaak specifieke RNA‑bindende domeinen, zoals het RNA‑herkenningsmotief (RRM), het KH‑domein, dsRNA‑bindingsdomein en zincfingers. Sommige proteïnen hebben meerdere domeinen en vormen zo complexe RNPs, bijvoorbeeld in het spliceosoom, hnRNP‑partikels, ribosomen en telomerase. Ze kunnen deel uitmaken van belangrijke RNPs die verantwoordelijk zijn voor RNA‑processing, transport en translatie.

Op organismeniveau bestaan uitgebreide netwerken van RNAproteïnen die mRNA‑stabiliteit en translatie reguleren; in bacteriën spelen RNAproteïnen zoals Hfq en CsrA een rol als chaperones en regulatoren van sRNA‑mRNA interacties. De regulatie van RNAproteïnen gebeurt vaak via post‑translationele modificaties en interacties met andere moleculen.

Onderzoek naar RNAproteïnen maakt gebruik van technieken zoals CLIP, RIP‑Seq, EMSA en RNA‑affiniteitschapering om RNA‑binding specificiteit en functionele rollen te ontrafelen. Fouten of misregulatie van RNAproteïnen worden in verband gebracht met diverse ziekten, waaronder neurodegeneratieve aandoeningen en sommige vormen van kanker.

Zie ook: RNA‑bindende eiwitten, ribonucleïnezuurproteïnecomplexen, RNP, splicing, mRNA‑regulatie.