Pronatiepatronen

Pronatiepatronen verwijzen naar de wijze waarop iemand tijdens de stap de voet rolt in de stance-fase, met name de subtalare beweging van het enkelgewricht. Pronation is een normale component van schokdemping bij lopen en rennen; tijdens elke stap rolt de voet naar binnen en wordt de mediale boog tijdelijk wat platter.

In de klinische praktijk worden meestal drie hoofdpatronen onderscheiden: neutraal of normaal pronatiepatroon, overpronatie (overmatige / langdurige naar binnenrol), en onderpronatie of supinatie (weinig naar binnen rollen). Overpronatie gaat vaak gepaard met een afgenomen of lage mediale voetboog en een neiging tot valgus van de voet bij stand en afzet; onderpronatie gaat meestal gepaard met een hogere voetboog en minder demping.

Oorzaken zijn onder meer anatomische factoren zoals pes planus (platvoet) of pes cavus (hoge voetboog), evenals spierbalans en flexibiliteit in het onderbeen en voet, spierzwakte in de tibialis posterior, kuitspieren en intrinsieke voetspieren, en omgevingsfactoren zoals type schoeisel en trainingsbelasting.

Diagnostiek vindt vaak plaats via observatie van het looppatroon, eventueel videoanalyse, plantairdrukmetingen en tests als de naviculaire drop-test. Behandeling is meestal gericht op klachten en functionele verbetering en kan bestaan uit schoenadvies of op maat gemaakte steunzolen, oefentherapie voor voet- en enkelstabiliteit en aanpassing van training of looptechniek. Pronation op zich is geen pathologie, maar een afwijkend patroon kan bijdragen aan klachten bij personen met overbelasting of specifieke anatomische factoren.

In sport en revalidatie worden pronatiepatronen beschouwd bij blessures zoals plantaire fasciitis, tibiale stressklachten en knie- en heupgerelateerde pijn. Het doel is een evenwichtige demping en een motorisch efficiënt looppatroon.