Proliferatie

Proliferatie betekent een snelle of ongeremde toename van een verschijnsel in aantallen, omvang of intensiteit. De term wordt in verschillende vakgebieden gebruikt, zoals biologie, geneeskunde, politiek en internationale betrekkingen.

In veiligheid en internationale betrekkingen verwijst proliferatie meestal naar de verspreiding van wapens van massavernietigingsmiddelen, hun productie- en leveringssystemen, en de technologie die nodig is om die wapens te ontwikkelen. De aandacht gaat vaak uit naar landen die kernwapens kunnen verwerven of naar netwerken die verboden materialen verhandelen. Beleidsmaatregelen richten zich op non-proliferatie, wapenbeheersing, exportcontroles en sancties, en op multilaterale verdragen zoals het Non-Proliferatieverdrag (NPT) en verdragen tegen chemische en biologische wapens (CWC en BWC).

In de biologie verwijst proliferatie naar het proces waarbij cellen zich delen en weefsels groeien. Het is essentieel voor embryonale ontwikkeling, wondgenezing en weefselregeneratie, maar ongeremde proliferatie speelt een rol bij kanker en andere ziekten. Wetenschappers meten proliferatie met indicatoren zoals celdelingsraten en markeringen zoals Ki-67.

De term wordt ook gebruikt voor de groei van informatie, technologieën of ideeën, waarbij een systeem zich snel uitbreidt of verspreidt. Dit kan kansen opleveren maar ook risico’s met zich meebrengen, zoals overbelasting van middelen, misbruik of onbedoelde gevolgen.

Samengevat is proliferatie een veelzijdig begrip waarvan de precieze betekenis afhangt van de context: van biologische celdeling tot mondiale veiligheidsdynamiek.