kernwapens

Kernwapens zijn explosieve wapens die gebruikmaken van kernenergie om grote verwoesting te veroorzaken. De werking berust doorgaans op twee kernprocessen: kernsplitsing (fissie) en kernfusie (fusie). Een fissieprimair splitst zware kernen zoals uranium-235 of plutonium-239, wat een kettingreactie oplevert. Een fusiesecondaire vergroot de kracht door samensmelting van lichte kernen, vaak waterstofisotopen. Moderne wapens combineren beide processen in een twee- of driefasenapparaat, waarbij een fissieprimair een grotere fusie-secondaire triggert.

Levering en kracht: Kernwapens worden vervoerd door ballistische raketten, gevechtsvliegtuigen of onderzeese draagraketten. De explosieve kracht wordt uitgedrukt in kiloton (kt) of megaton (Mt) en varieert van tientallen kt tot vele Mt. Het hoofddoel is afschrikking: de dreiging van catastrofale schade moet tegenstanders ontmoedigen.

Historisch overzicht: De eerste kernwapens kwamen voort uit de Tweede Wereldoorlog; Trinity in juli 1945 maakte de eerste kernexplosie mogelijk. Atoombommen werden in 1945 ingezet op Hiroshima en Nagasaki. In de Koude Oorlog ontstond een wapenwedloop tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie, waarna het aantal wapens door reducties is afgenomen. Sinds de jaren negentig nemen verdragen en beleid verdere vermindering en controle met zich mee.

Verdragen en non-proliferatie: Het Verdrag inzake de non-proliferatie van kernwapens (NPT) uit 1968 vormt het belangrijkste kader voor verspreiding en ontwapening. Het Comprehensive Nuclear-Test-Ban Treaty (CTBT) werd in 1996 ondertekend maar is nog niet in werking. Bilaterale en multilaterale akkoorden, zoals New START, beperken aantallen en modernisering. Tevens dragen exportcontroles en internationale normen bij aan non-proliferatie.

Huidige status en overwegingen: Wereldwijd bezitten enkele landen; de negen landen die doorgaans worden genoemd zijn de Verenigde Staten, Rusland, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, China, India, Pakistan, Noord-Korea en mogelijk Israël. De humanitaire en milieugevolgen bij gebruik of ongeluk maken ontwapening en strengere verdragen een prioriteit voor velen.