Populatiewetenschap

Populatiewetenschap is een interdisciplinaire studie die de grootte, samenstelling en veranderingen van bevolkingen onderzoekt. Het richt zich op geboortes, sterfte, migratie en hoe leeftijdsopbouw en regionale verdeling van mensen in de loop van de tijd veranderen. Het vak integreert inzichten uit demografie, sociologie, epidemiologie, statistiek en economie en bestudeert de relaties tussen bevolkingsdynamiek en sociale en economische processen.

Belangrijke concepten in populatiewetenschap zijn onder meer bevolkingsgroei, geboortecijfer, sterftecijfer, levensverwachting, leeftijdsstructuur en migratiebalans. Deze variabelen worden afgeleid uit tellingen zoals volkstellingen en registers, evenals uit enquêtes en administratieve data. Methodisch wordt gewerkt met cohort- en longitudinale analyses, statistische modellering en demografische projecties; vaak worden geografische informatiesystemen (GIS) ingezet om regionale patronen te onderzoeken.

Toepassingen van populatiewetenschap liggen op het gebied van beleidsvorming en planning. Voorbeelden zijn gezondheidszorg, onderwijs, pensioenen en arbeidsmarktplanning, evenals ruimtelijke planning en milieubeleid. Populatiewetenschap levert inzicht in hoe bevolkingsveranderingen beleidsdoelstellingen beïnvloeden en helpt bij het evalueren van beleidsmaatregelen zoals kinderbijslag, migratiebeleid en gezondheidsinterventies.

Relaties met aanverwante vakgebieden zijn talrijk. Het onderscheid met demografie ligt vaak in de bredere analytische en beleidsmatige aanpak, al worden de termen in praktijk soms door elkaar gebruikt. Hedendaagse vraagstukken omvatten vergrijzing, migratie en urbanisatie, evenals uitdagingen rond privacy en ethiek bij het gebruik van grote bevolkingsdatasets.